Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach na realizację przedsięwzięcia polegającego na adaptacji istniejących budynków inwentarskich pod hodowlę brojlera kurzego na działce oznacz. nr geod. 7/18 w obrębie ewidencyjnym Mojszewo, w miejscowości Mojszewo, gmina Karnice

Karnice, dnia 25 września 2012 r.

Znak spawy: BID.6220.2.13.2012

DECYZJA

Na podstawie art. 75 ust. 1 pkt 4 i art. 80 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnieniu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2008 r. Nr 199 poz. 1227 ze zm.) w związku z art. 104 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 ze zm.), po rozpatrzeniu wniosku Pana Marka Benedykcińskiego - EKO-PROJEKT z siedzibą w Poznaniu przy ul. Dąbrowskiego 291A działającego z upoważnienia Inwestora Pana Adama Musiała o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach dla przedsięwzięcia polegającego na adaptacji istniejących budynków inwentarskich pod hodowlę brojlera kurzego na działce ewidencyjnej 7/18 w miejscowości Mojszewo, gmina Karnice i przeprowadzeniu postępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko,

odmawiam zgody na realizację przedsięwzięcia polegającego na:

adaptacji istniejących budynków inwentarskich pod hodowlę brojlera kurzego na działce oznacz. nr geod. 7/18 w obrębie ewidencyjnym Mojszewo, w miejscowości Mojszewo, gmina Karnice.

Uzasadnienie

W dniu 13 marca 2012 r. do Urzędu Gminy w Karnicach wpłynął wniosek o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach dla przedsięwzięcia polegającego na adaptacji istniejących budynków inwentarskich pod hodowlę brojlera kurzego na działce ewidencyjnej 7/18 w miejscowości Mojszewo, gmina Karnice. Do wniosku dołączono Raport o oddziaływaniu tego przedsięwzięcia na środowisko. Wniosek ten uzupełniono dnia 28.03.2012 r. o poświadczoną przez właściwy organ kopię mapy ewidencyjnej obejmującej przewidywany teren, na którym będzie realizowane przedsięwzięcie, oraz obejmującej obszar, na który będzie oddziaływać przedsięwzięcie, a także o wypisy z rejestru gruntów obejmujące przewidywany teren, na którym będzie realizowane przedsięwzięcie, oraz obejmujące obszar, na który będzie oddziaływać przedsięwzięcie. Wniosek ten wraz z przedłożoną dokumentacją w sprawie pismami znak:BID.6220.2.4.2012 i znak:BID.6220.2.5.2012 z dnia 04.04.2012 r. przesłano Regionalnemu Dyrektorowi Ochrony Środowiska w Szczecinie oraz Państwowemu Powiatowemu Inspektorowi Sanitarnemu w Gryficach celem uzgodnienia oraz wyrażenia opinii dot. warunków realizacji przedsięwzięcia.

Obwieszczeniem znak: BID.6220.2.3.2012 z dnia 03.04.2012 r., stosownie do art. 10 § 1, art. 49 i art. 61 kodeksu postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 z późn. zm.) związku z art. 74 ust. 3 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2008 r. Nr 199, poz. 1227 z późn. zm.) zawiadomiono strony o wszczęciu postępowania administracyjnego w przedmiotowej sprawie, informując o prawie wnoszenia uwag i wniosków dotyczących stanowiska w tej sprawie w terminie 14 dni od dnia publicznego ogłoszenia tego obwieszczenia, tj. od 03.04.2012 r. do 17.04.2012 r. W związku z powyższym wpłynęły uwagi i wnioski dot. realizacji tej inwestycji. Uwagi i wnioski w terminie ich składania złożył Pan Jarosław Bocianowski zam. w Mojszewie 5/6 wraz z 33 innymi mieszkańcami Mojszewa. Uwagi i wnioski wyrażały brak akceptacji dla realizacji przedmiotowego przedsięwzięcia, a głównymi powodami wyrażanego sprzeciwu jest emisja odoru z obornika, którego „podczas hodowli drobiu nie da się wyeliminować”. Zagrożenie ze strony emisji odorów argumentowano bliskim sąsiedztwem budynków mieszkalnych, a co za tym idzie wskazano na duże ryzyko wystąpienia różnych dolegliwości zdrowotnych, a przynajmniej pogorszenia samopoczucia (m.in. drażniące oddziaływanie na błony śluzowe oczu, nosa oraz jamy ustnej, prowadząc do ich zapaleń wskutek wydzielania się z fermy kurzej amoniaku lub siarkowodoru, który w większych dawkach działa toksycznie na układ nerwowy albo powoduje zapalenie spojówek i błon śluzowych nosa). Mieszkańcy Mojszewa oprócz zagrożenia zdrowia zwrócili również uwagę na zagrożenie dla środowiska w związku z realizacją fermy brojlerów kurzych (m.in. zanieczyszczenie i eutrofizacja wód, zanieczyszczenia mikrobiologiczne).

Uwagi i wnioski w tej sprawie - w terminie ich składania - wpłynęły również od mieszkańców Cerkwicy. Sprzeciw dla realizacji przedmiotowego przedsięwzięcia wyraziło 117 mieszkańców Cerkwicy wskazują na niedalekie sąsiedztwo, a tym samym jednakowe narażenie na odczuwanie negatywnych skutków tej inwestycji. W obu wystąpieniach podniesiono również zwiększenie ruchu ciężkich pojazdów drogą wojewódzką Nr 110 Cerkwica-Mojszewo, co w kontekście istniejącej zabudowy mieszkaniowej spowoduje również pogorszenie jakości życia okolicznych mieszkańców, a także niszczenie nawierzchni nowo wyremontowanej drogi.

Wyżej wymienione uwagi i wnioski złożone dnia 16.04.2012 r. zarówno przez mieszkańców wsi Mojszewo, jak i mieszkańców wsi Cerkwica wraz z informacją, że w punkcie 2.2 przedłożonego raportu jest mowa o „najbliższa pojedyncza zabudowa mieszkalna znajduje się w odległości 120 m”, a nie wzięto pod uwagę wydanej w dniu 09.03.2005 r. ostatecznej decyzji nr 1/2005 o warunkach zabudowy dla inwestycji polegającej na „zmianie sposobu użytkowania budynku na działce administracyjnego (byłego PGR) na cele mieszkaniowe i przebudowie budynku na działce 7/16 w obrębie geod. Mojszewo”, która określa docelowo najbliższą zabudowę mieszkaniową w odległości 25 m od planowanej inwestycji, przesłano pismem znak: BID.6220.2.6.2012 z dnia 18.04.2012 r. Regionalnemu Dyrektorowi Ochrony Środowiska w Szczecinie oraz pismem znak: BID.6220.2.7.2012 z dnia 18.04.2012 r. Państwowemu Powiatowemu Inspektorowi Sanitarnemu w Gryficach.

W terminie składania uwag i wniosków, dnia 17.04.2012 r. pismo datowane na dzień 15.04.2012 r. złożył również Pan Wiesław Szydlik. W piśmie tym wyraził uwagi i zastrzeżenia do przedłożonych dokumentów w prowadzonym postępowaniu o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach dla przedsięwzięcia polegającego na adaptacji istniejących budynków inwentarskich pod hodowlę brojlera kurzego na działce ewidencyjnej 7/18 w miejscowości Mojszewo. Szczegółowo odniósł się do informacji przedstawionych w raporcie o oddziaływaniu tego przedsięwzięcia na środowisko wskazując na rozbieżności ze stanem faktycznym, które dotyczyły przede wszystkim:

1. Niewłaściwie wskazanej lokalizacji - odległości przedsięwzięcia w odniesieniu zarówno do najbliższej pojedynczej zabudowy mieszkaniowej, jak i zbiorowisk oraz osiedli ludzkich, w tym mieszkańców miejscowości Mojszewo, Cerkwica i Gocławice. Zdaniem wnoszącego ten błąd merytoryczny polegał na nie uwzględnieniu w analizie szczególnie odorów i hałasu zarówno zlokalizowanego w odległości ok. 20 m Gospodarstwa Rolno-Ogrodniczego i pracujących w odległości ok. 48 m w budynku gospodarczym ludzi, jak i zlokalizowanego w odległości ok. 20 m budynku przejętego przez Gminę Karnice z przeznaczeniem na lokale socjalne;

2. Kategorii gleb, występowania wód powierzchniowych i podziemnych w miejscu realizacji i w obszarze oddziaływania inwestycji, odniesienia do warunków klimatycznych przyjętych w raporcie dla Kołobrzegu oraz do stanu zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego dla strefy zachodniopomorskiej, a ponadto nie uwzględnienia występujących w najbliższej okolicy inwestycji obszarów lub obiektów atrakcyjnych lokalnie przyrodniczo lub kulturowo (w tym m.in. Parku Mojszewskiego, parków pałacowo-dworskich Cerkwicy i Mojszewa, zabytkowego kościoła w Cerkwicy, zespołu dworskiego, studni-źródełka św. Ottona, cmentarza wojennego), natomiast uwzględnienia zabytków chronionych Konarzewa, Dreżewa, Lędzina, Niedysza, Ninikowa odległych o kilka kilometrów;

3. Analizy wariantów planowanego przedsięwzięcia pod kątem ilości uwalnianych: amoniaku, siarkowodoru i węglowodorów alifatycznych - bez uwzględnienia metanu;

4. Wielkości emisji z ferm chowu drobiu, które kształtując się w skrajnych przypadkach na poziomach: amoniak 34,6 t, metan 0,66 t, tlenki azotu 20 t, łącznie pyły 22 t, w ocenie wnoszącego zastrzeżenia muszą spowodować pogorszenie warunków mieszkaniowych mieszkańców Mojszewa (w promieniu 120-500 m), jak i w bezpośrednim sąsiedztwie Cerkwicy z ponad tysiącem mieszkańców w promieniu 500-1000 m od planowanej lokalizacji przedsięwzięcia;

5. Występowania w miejscu realizacji przedsięwzięcia substancji stwarzających szczególne zagrożenie dla środowiska, a w szczególności wyrobów zawierających azbest, które wg raportu będą poddawane corocznym ocenom stanu technicznego, a stosowna informacja będzie przedkładana corocznie Marszałkowi Województwa Zachodniopomorskiego. Wnoszący zastrzeżenia, potwierdzając wykonanie dachów i ścian budynków inwentarskich przeznaczonych do adaptacji pod hodowlę brojlera kurzego z płyt zawierających azbest, wskazał na związek pomiędzy długoletnim nie użytkowaniem, a tym samym nie konserwowaniem tych budynków z ponowną ich eksploatacją z zastosowaniem mechanicznej, wydajnej wentylacji, co w połączeniu z wydzielającym się amoniakiem i siarkowodorem może spowodować uaktywnienie niebezpiecznych postaci i związków azbestu;

6. Niespójności przedstawionych w raporcie informacji w zakresie oddziaływań planowanego przedsięwzięcia, emisji do powietrza, jak również nie uwzględnienia w rozdziale traktującym o florze i faunie występującej na polach mojszewskich sporej populacji żurawi, a także marginalnym ze wskazaniem na brak możliwości wystąpienia konfliktów społecznych związanych z planowanym przedsięwzięciem, co zdaniem wnoszącego zastrzeżenia jest niezgodne z rzeczywistością, gdyż mieszkańcy muszą liczyć się z występowaniem emisji toksycznych gazów (gazów drażniących, trującego i toksycznego amoniaku i siarkowodoru) w dużych ilościach i ich negatywnym oddziaływaniem na zdrowie ludzi ze szczególnym uwzględnieniem chorych z dolegliwościami układu oddechowego i alergików, występowaniem emisji pyłu w dużej ilości i jego wpływem na zdrowie, dodatkową emisją włókien azbestowych na skutek pracy wydajnej wentylacji pomieszczeń chowu brojlerów, występowaniem odoru i utraty komfortu w miejscu zamieszkania, utraty atrakcyjności turystycznej tych terenów, z trudnościami w zaopatrzeniu w wodę pitną oraz zwiększoną populacją gryzoni i owadów.

7. Ponadto, wnoszący zastrzeżenia wskazał na braki w zawartości merytorycznej raportu oraz dokonał analizy potencjalnych korzyści i skutków ujemnych związanych z realizacją przedsięwzięcia, w kontekście racji ekonomicznych, zdrowotnych i środowiskowych, z których wynikało, że potencjalne korzyści nie rekompensują omówionych skutków ujemnych.

Pismo, o którym mowa powyżej, Pan Wiesław Szydlik skierował za pośrednictwem Wójta Gminy Karnice do Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Szczecinie, który przekazał go pismem znak:WI.021.3.40.1.2012.DS z dnia 30.04.2012 r. Regionalnemu Dyrektorowi Ochrony Środowiska w Szczecinie. Ponadto, organ właściwy do wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach przesłał pismo Pana Wiesława Szydlika, o którym mowa, również Państwowemu Powiatowemu Inspektorowi Sanitarnemu w Gryficach. Zapewnił tym samym wszystkim organom biorącym udział w tym postępowaniu znajomość stanowiska osób - mieszkańców zarówno w kwestii realizacji tej inwestycji i wynikających z jej eksploatacji uciążliwości, a nawet zagrożeń, jak i w kwestii zawartości merytorycznej raportu, poddawanego analizie przez wszystkie te organy w celu podjęcia decyzji w sprawie uzgodnienia realizacji przedsięwzięcia i określenia warunków jego realizacji. Skutkiem tego była odpowiedź Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Gryficach, wyrażona w pismach znak:PS-N.NZ-407-12/12 z dnia 30.04.2012 r. oraz znak:PS-N.NZ-407-15/12 z dnia 05.06.2012 r., że uwagi i wnioski mieszkańców Mojszewa i Cerkwicy oraz Pana Wiesława Szydlika nie mogą być uwzględnione w opinii sanitarnej, a tym samym kształtować warunki określające realizację i eksploatację tego przedsięwzięcia, gdyż pozytywną Opinię sanitarną znak:PS-N.NZ-401-03/12 dla wskazanych przez raport sposobów realizacji i eksploatacji przedsięwzięcia wydano dnia 18.04.2012 r., a wniesione uwagi i wnioski należy uwzględnić przy wydawaniu decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach. Podobnie, Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w Szczecinie odesłał Wójtowi Gminy Karnice uwagi przekazane przez Pana Wiesława Szydlika w sprawie tej inwestycji, wskazując, że organ prowadzący postępowanie jest właściwy w kwestii rozważenia wszelkich uwag i wniosków złożonych przez przedstawicieli społeczeństwa. Odesłanie uwag i wniosków wniesionych przez Pana Wiesława Szydlika nastąpiło przed dokonaniem uzgodnienia realizacji tego przedsięwzięcia i określenia warunków jego realizacji przez Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Szczecinie. Po tym, Pan Wiesław Szydlik - już przez pełnomocnika, jeszcze dwukrotnie (pismem z dnia 02.07.2012 r. i z dnia 03.08.2012 r.) wystąpił do organu właściwego do wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach dla tego przedsięwzięcia z informacją o podtrzymaniu w całości wszystkich uwag i wniosków oraz argumentów merytorycznych wniesionych dotąd w tej sprawie oraz w związku z uzupełnieniami raportu, dokonywanymi na wezwanie Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Szczecinie, przedstawił argumentację z analizą wpływu tego przedsięwzięcia zarówno w aspekcie społeczno-gospodarczym, zdrowotnym, jak i środowiskowym, z której wynikało, że:

1. Przechowywanie odchodów zwierzęcych stanowi poważne zagrożenie dla środowiska (zwłaszcza dla środowiska wodno-gruntowego) i stwarza niebezpieczeństwo rozprzestrzeniania się chorób zakaźnych, a przy tym - zdaniem wnoszącego - brak miarodajnych dowodów, które mogłyby potwierdzać tak jednoznaczne stanowisko autora raportu, że odpad w postaci obornika kurzego będzie przekazywany firmie zajmującej się produkcją podłoża do pieczarek;

2. Intensywna produkcja zwierzęca stanowi poważne obciążenie dla środowiska poprzez emisję z budynków inwentarskich zanieczyszczeń do powietrza, z których najgroźniejszymi dla zdrowia ludzi, ale również zwierząt, są amoniak i siarkowodór, przy czym całkowita eliminacja emisji amoniaku jest niemożliwa, stąd problem produkcji zwierzęcej w świetle ochrony środowiska jest coraz poważniej traktowany przez opinię społeczną;

3. Hodowlom drobiu na dużą skalę zawsze towarzyszy emisja gazów o przykrym zapachu. Mając na uwadze proces chowu drobiu, który miałby się odbywać w systemie chowu suchego z 6 cyklami chowu w ciągu roku we wszystkich kurnikach nie jest możliwe - zdaniem wnoszącego - uniknięcie wydobywania się odorów z kurników. Wobec braku unormowania pod względem prawnym i metodycznym problem zapachowej uciążliwości obiektów inwentarskich pozostanie nie zweryfikowany, a tym samym jego wpływ na zdrowie ludzi, stąd ich realizacja powinna być możliwa jedynie w zależności od skali zjawiska oraz możliwego zakresu środków służących ograniczeniu tej uciążliwości;

4. Na przemysłowej fermie drobiu do potencjalnych zagrożeń należy szereg bakterii i wirusów wywołujących wiele poważnych chorób. Narażeni są na nie, podobnie jak na działanie odorów oraz zagrożenie mikrobiologiczne, również ludzie mieszkający w bliskim sąsiedztwie ferm;

5. Zdaniem wnoszącego, nowe miejsca pracy w takich zakładach ograniczają się do kilkunastu, a co najwyżej kilkudziesięciu pracowników na skutek mechanizacji hodowli zapewniającej zminimalizowanie kosztów, natomiast z wpływów do budżetu gminy pozostaje jedynie podatek rolny. Z powstaniem fermy wiążą się ograniczenia w rozwoju gospodarczym gminy, gdyż skutecznie blokowany jest rozwój agroturystyki lub rolnictwa ekologicznego. Stąd należy przywiązywać dużą wagę do zapewnienia zrównoważonego rozwoju, przez który rozumie się rozwój społeczno-gospodarczy, w którym następuje proces integrowania działań politycznych, gospodarczych i społecznych z zachowaniem równowagi przyrodniczej oraz trwałości podstawowych procesów przyrodniczych w celu zagwarantowania możliwości zaspokajania podstawowych potrzeb poszczególnych społeczności lub obywateli zarówno współczesnego pokolenia, jak i przyszłych. Nie bez znaczenia w podejmowaniu takich decyzji są dokumenty planistyczne dla terenu gminy, w tym również studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego, którego projekt przewiduje na tym terenie „strefę rozwoju osiedleńczej, turystyczno-osiedleńczej i rekreacyjnej”. Z uwagi na powyższe, zdaniem wnoszącego, w takich postępowaniach bardzo ważny jest udział społeczeństwa, który musi być zapewniony, a sprzeciw wniesiony w tej sprawie przez mieszkańców Mojszewa i Cerkwicy nie powinien pozostać bez znaczenia.

Planowane do zrealizowania przedsięwzięcie wymienione zostało w § 2 ust. 1 pkt 51 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2004 r. w sprawie określenia rodzajów przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko oraz szczegółowych uwarunkowań związanych z kwalifikowaniem przedsięwzięcia do sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko (Dz. U. z 2004 r. Nr 257, poz. 2573, ost. zm. z 2007 r. Dz. U. Nr 158, poz. 1105), gdyż planowana inwestycja wpisuje się w katalog przedsięwzięć o brzmieniu: „chów lub hodowla zwierząt w liczbie nie mniejszej iż 210 dużych jednostek przeliczeniowych inwentarza (DJP)”. W związku z tym przedsięwzięcie to jest mogącym zawsze znacząco oddziaływać na środowisko, dla którego - zgodnie z art. 71 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2008 r. Nr 199, poz. 1227 z późn. zm.) - wymagane jest uzyskanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, a raport sporządza się obligatoryjnie.

Zgodnie z art. 59 ust. 1 pkt 1 cyt. ustawy planowana realizacja tego przedsięwzięcia wymagała przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko.

Na wezwanie Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Szczecinie znak: WOOŚ-TŚ.4242.26.2012.AC z dnia 07.05.2012 r. oraz Wójta Gminy Karnice znak:BID.620.2.11.2012 z dnia 28.05.2012 r. o uzupełnienie raportu o oddziaływaniu na środowisko przedmiotowego przedsięwzięcia, po złożeniu uzupełnienia do raportu, Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w Szczecinie postanowieniem znak: WOOŚ-TŚ.4242.26.2012.AC z dnia 09.08.2012 r. dokonał uzgodnienia realizacji przedmiotowego przedsięwzięcia i określił warunki jego realizacji.

W dniu 17.08.2012 r. obwieszczeniem znak: BID.6220.2.12.2012 strony postępowania i zainteresowani spośród społeczeństwa zostali zawiadomieni o możliwości zapoznania się z zebranym materiałem dowodowym oraz złożenia wyjaśnień i wypowiedzenia się co do zebranych materiałów dowodowych przed wydaniem decyzji w tej sprawie. Po ukazaniu się ww. obwieszczenia, zainteresowani zapoznali się z zebranym materiałem dowodowym, nie wpłynęły żadne uwagi i wnioski ani od stron postępowania, ani od zainteresowanych - społeczeństwa.

Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w Szczecinie dokonując uzgodnienia realizacji przedmiotowego przedsięwzięcia i określając warunki jego realizacji, w uzasadnieniu postanowienia znak: WOOŚ-TŚ.4242.26.2012.AC z dnia 09.08.2012 r. wskazał, że w przedmiotowej procedurze o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach prowadzonej przez organ gminy Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w Szczecinie nie jest organem właściwym do analizy przedkładanych w przedmiotowej sprawie uwag i wniosków ze strony społeczeństwa. Przedmiotowa kwestia powinna zostać szczegółowo rozpatrzona przez organ wydający wnioskowaną decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach. Pomimo to, Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w Szczecinie uznał, że przedmiotowa działalność może przyczynić się do zanieczyszczenia poszczególnych komponentów środowiska, które mimo zastosowanych działań minimalizujących mogą być odczuwalne dla najbliższych mieszkańców. W związku z tym, a także z uwagi na pojawiające się w przedmiotowej sprawie protesty, jako jeden z obligatoryjnych warunków nałożył obowiązek wykonania analizy porealizacyjnej. Przeprowadzone w przedłożonym raporcie analizy nie wskazały na możliwość przekroczenia standardów jakości środowiska, a nałożony obowiązek analizy porealizacyjnej (z uwagi na wnoszone w trakcie postępowania uwagi i wnioski oraz sprzeciwy) ma pozwolić zweryfikować, czy planowana inwestycja w trakcie eksploatacji nie będzie powodowała przekroczenia standardów jakości środowiska poza terenem inwestycji, a tym samym czy przedstawione w raporcie o oddziaływaniu planowanej inwestycji na środowisko rozwiązania techniczne, technologiczne i organizacyjne są wystarczające i pozwolą na funkcjonowanie instalacji zgodnie z zasadami ochrony środowiska. Zgodnie z art. 82 i 83 ustawy o udostępnianiu informacji (…) w analizie porealizacyjnej porównuje się ustalenia określone w raporcie ooś i w wydanej decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach w odniesieniu do rzeczywistego oddziaływania przedsięwzięcia i działaniami podjętymi dla jego ograniczenia.

Ze względu jednak na fakt, że uwagi i wnioski, a nawet sprzeciw dla realizacji tej inwestycji wyrażane przez strony postępowania i społeczeństwo spowodowane były głównie realnymi zagrożeniami ze strony nadmiernej emisji odorów, gdyż planowana inwestycja będzie stanowić ich źródło w wyniku prowadzonego procesu produkcyjnego, a w ustawodawstwie polskim do chwili obecnej nie określono norm dla uciążliwości odorowej, natomiast w raporcie przedstawione obliczenia w zakresie uciążliwości odorowej pochodzącej z terenu planowanego zakładu są czysto teoretyczne przesądziło o wydaniu decyzji o odmowie zgody na realizację przedsięwzięcia polegającego na adaptacji istniejących budynków inwentarskich pod hodowlę brojlera kurzego na działce ewidencyjnej 7/18 w miejscowości Mojszewo. Poprzez analogię należy przyjąć, że jeśli przeprowadzone w raporcie obliczenia dla analizy w zakresie uciążliwości odorowej pochodzącej z terenu planowanego zakładu są czysto teoretyczne z uwagi na brak wartości odniesienia w tym zakresie w polskim prawie, to po zrealizowaniu przedsięwzięcia analiza porealizacyjna albo nie będzie odnosiła się do tego parametru, albo z uwagi na brak wartości odniesienia w tym zakresie w polskim prawie będą to wartości również teoretyczne. Ta uciążliwość jest przede wszystkim podnoszona przez strony postępowania i zainteresowanych ze względu na ujemne skutki zdrowotne, jakie może powodować u ludzi. Ponadto, analiza w raporcie wykazała przekroczenia emisji odorów na dopuszczalnym poziomie stężeń jednogodzinnych. Również Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w Szczecinie dokonując uzgodnienia realizacji przedmiotowego przedsięwzięcia i określając warunki jego realizacji, w uzasadnieniu postanowienia znak: WOOŚ-TŚ.4242.26.2012.AC z dnia 09.08.2012 r. wskazał, że „należy zauważyć, że instalacja przeznaczona do produkcji brojlerów wiąże się z powstaniem emisji substancji odorowych, dlatego też prowadzący instalację powinien dołożyć wszelkich starań, aby emisja pochodząca z budynku inwentarskiego była jak najmniej uciążliwa dla otoczenia. Należy mieć na względzie fakt, iż w bezpośrednim sąsiedztwie mieszkają ludzie, a oni również stanowią część środowiska, natomiast instalacja powinna funkcjonować w taki sposób, aby zachować obowiązujące standardy jakości środowiska oraz nie wpłynąć negatywnie na zdrowie i życie ludzi. W związku z powyższym, należy maksymalnie ograniczać ilość uwalnianych przykrych zapachów, które są uciążliwe dla otoczenia. Podstawą jest zatem utrzymanie na wysokim poziomie higieny w pomieszczeniach inwentarskich, w związku z tym, w celu dodatkowego ograniczenia emisji amoniaku do środowiska, należy stosować do wody i paszy dodatki wiążące amoniak. Dodatkowym rozwiązaniem zabezpieczającym tereny sąsiednie przed możliwością rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń oraz emisją hałasu jest konieczność nasadzenia pasa zimozielonej roślinności od strony zabudowy mieszkaniowej, która będzie nie tylko stanowiła bufor zabezpieczający tereny sąsiednie przed uciążliwością powodowaną przez zakład, ale również będzie pełniła funkcję estetyczną. Należy jednak zauważyć, że samo nasadzenie zieleni nie jest spełnieniem tego warunku, dlatego też należy dołożyć wszelkich starań zmierzających ku właściwej pielęgnacji i dążeniu do tego, aby przedmiotowa zieleń spełniała przypisaną jej funkcję”.

Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w Szczecinie w uzasadnieniu postanowienia uzgadniającego ww. przedsięwzięcie podnosi, że z uwagi na bliską zabudowę mieszkalną stanowiącą teren chroniony akustycznie oraz protesty mieszkańców (zwłaszcza sąsiedniego budynku), kwestia zachowania standardów jakości środowiska nie może być zignorowana. Jednocześnie, w każdym przypadku nałożenia obowiązku wykonania analizy porealizacyjnej, która ma na celu porównanie ustaleń zawartych w raporcie o oddziaływaniu inwestycji na środowisko i tym samym ustaleń przenoszonych do decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, z rzeczywistym oddziaływaniem instalacji przy zastosowaniu planowanych działań zapobiegawczych oraz działań ograniczających oddziaływanie inwestycji na poszczególne komponenty środowiska, pozwala przyjąć założenie, że przedstawione w raporcie o oddziaływaniu planowanej inwestycji na środowisko rozwiązania techniczne, technologiczne i organizacyjne nie są wystarczające i nie pozwalają na jednoznaczne stwierdzenie, że funkcjonowanie instalacji będzie zgodne z zasadami ochrony środowiska. Weryfikacja, czy planowana inwestycja w trakcie eksploatacji nie będzie powodowała przekroczenia standardów jakości środowiska poza terenem inwestycji, jest zasadna i konieczna, ale w kontekście uzasadnionych uwag i wniosków mieszkańców Mojszewa i Cerkwicy dotyczących emisji odorów może być niemiarodajna.

Mając na względzie wagę postępowania prowadzonego z udziałem społeczeństwa, wzięcie pod rozwagę oraz uwzględnienie uwag i wniosków społeczeństwa, tym bardziej w zakresie uciążliwości zapachowej, co do której brak jest uregulowań i unormowań pod względem prawnym i metodycznym, a której wpływ na zdrowie ludzkie może mieć nieodwracalne negatywne skutki, ma na celu również zapobiec potencjalnym konfliktom lub kontrowersjom społecznym, jakie wzbudzała planowana realizacja tej inwestycji.

Zgodnie z dostępnymi publikacjami („Emisja odorów z kurników”, T. Kołodziejczyk, J. Lech Jugowar, M. Piotrkowski, Instytut Technologiczno-Przyrodniczy w Falentach, Oddział w Poznaniu, Problemy Inżynierii Rolniczej nr 1/2011), uciążliwość zapachowa obiektów inwentarskich wiąże się z wydzielaniem do powietrza podczas chowu zwierząt 164 różnych substancji, szczególnie wielu kwasów organicznych, amoniaku i fenoli, które pobudzając komórki nabłonka węchowego powodują nieprzyjemne wrażenia węchowe. Główną cechą powietrza usuwanego z budynków inwentarskich jest ich duża uciążliwość zapachowa, jest ono bardzo dokuczliwe dla mieszkańców i może powodować takie dolegliwości, jak: niedrożny, cieknący nos, piekące i łzawiące oczy, bóle głowy, stwarzający tym samym zagrożenie dla zdrowia.

Fermy drobiu, obok trzody chlewnej należą do największych emitorów zanieczyszczeń typu chemicznego (gazy), biologicznego (mikroorganizmy) i mechanicznego (pyły). Jednak amoniak jest najbardziej uciążliwym dla środowiska naturalnego gazem produkowanym przez fermy drobiu. Fermy drobiu wytwarzają również dwumetyloaminę, dwutlenek i tlenek węgla, a także ketony, aldehydy, kwasy organiczne i inne związki o charakterze odorów. Emisja samego amoniaku od 1000 niosek utrzymywanych w bateriach wynosi od 4,9 do 6,7 g/h, a siarkowodoru od 24 do 138 mg/h, w zależności od pory roku i zawartości wody w pomiocie. Daje to w przeliczeniu od 42,9 do 54 kg NH₃/rok, zaś H₂S od 0,21 do 1,2 kg/rok. Głównymi źródłami amoniaku, związanymi z produkcją na fermach drobiu są bezpośrednia emisja z kurników, a poza kurnikiem - miejsca składowania zużytej ściółki i pomiotu oraz pola uprawne podczas rozprowadzania nawozu drobiowego. Ponieważ całkowite wyeliminowanie nieprzyjemnego zapachu jest nie tylko trudne i kosztowne, ale - niestety - w praktyce niemożliwe do wykonania, więc działania koncentrują się przede wszystkim na najbardziej skutecznym ograniczeniu jego emisji, a pierwszym krokiem w tym względzie powinno być takie usytuowanie kurnika, aby zachować odpowiednią odległość od siedzib ludzkich.

Mając na celu rzetelne rozważenie argumentów i interesów wszystkich stron postępowania, w tym Wnioskodawcy oraz osób zainteresowanych spośród społeczeństwa, uwzględniono odległość najbliższej zabudowy mieszkaniowej, która wynosi ok. 25 m od planowanego zakładu oraz brak możliwości całkowitego wyeliminowania emisji odorów i ich wpływ na zdrowie i samopoczucie ludzkie, brak jest możliwości określenia warunków realizacji i eksploatacji oraz wymagań dotyczących wymagań ochrony środowiska w drodze decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach dla tego przedsięwzięcia.

Organ właściwy do wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach dla tego przedsięwzięcia miał na uwadze gwarancje udziału społeczeństwa w prowadzonym postępowaniu administracyjnym dotyczącym decyzji, która może spowodować istotne skutki społeczne i środowiskowe oraz zasadę wolnego dostępu do informacji o środowisku i jego ochronie, które stanowią ogólnie zaakceptowany standard prawny w większości krajów europejskich, w tym zwłaszcza na terenie Unii Europejskiej. Zasady te znalazły również odzwierciedlenie w polskich przepisach prawnych, odnosząc się w szczególności do procedur postępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko, w tym do kwestii zapewnienia konsultacji społecznych oraz odpowiedniej jakości raportów i prognoz.

Trzeba podkreślić, że udział społeczeństwa w postępowaniu w sprawie oceny oddziaływania na środowisko polega na umożliwieniu wypowiedzenia się społeczeństwu. Organ właściwy do wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach w postępowaniu o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach dla przedsięwzięcia polegającego na adaptacji istniejących budynków inwentarskich pod hodowlę brojlera kurzego na działce ewidencyjnej 7/18 w miejscowości Mojszewo kierując się tą zasadą rozpatrzył, wziął pod uwagę i w zakresie przedstawionym powyżej uwzględnił zgłaszane uwagi i wnioski oraz stanowisko stron postępowania i zainteresowanych spośród społeczeństwa w sprawie realizacji przedmiotowej inwestycji.

Należy podkreślić, że obowiązek zagwarantowania udziału społeczeństwa w postępowaniu w sprawie oceny oddziaływania na środowisko, jako zasadę, która stanowi, że każdy ma prawo składania uwag i wniosków w postępowaniu prowadzonym z udziałem społeczeństwa. Pod słowem każdy należy rozumieć każdą osobę, która wyrazi chęć uczestniczenia w postępowaniu na zasadach określonych w prawie.

Istotnym z punktu widzenia udziału społeczeństwa w postępowaniu w sprawie oceny oddziaływania na środowisko jest obligatoryjne przedstawienie informacji o sposobie wzięcia pod uwagę i zakresie uwzględnienia uwag i wniosków, zgłoszonych w związku z udziałem społeczeństwa. Zabezpiecza to osoby i organizacje społeczne przed zlekceważeniem ich postulatów złożonych w rozpatrywanej sprawie. W prowadzonym postępowaniu organ właściwy do wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach dla przedmiotowego przedsięwzięcia zastosował przysługujące mu środki prawne zapewniające udział społeczeństwa w tym postępowaniu oraz rozpatrzył i uwzględnił zgłoszone uwagi i wnioski, a o podjęciu decyzji odmawiającej zgody na realizację przedsięwzięcia polegającego na adaptacji istniejących budynków inwentarskich pod hodowlę brojlera kurzego na działce ewidencyjnej 7/18 w miejscowości Mojszewo przesądziły argumenty i stanowisko stron postępowania oraz społeczeństwa w zakresie wielkości i zagrożeń ze strony emisji odorów. Brak możliwości dokonania miarodajnej analizy emisji odorów, przy realnym i uzasadnionym negatywnym wpływie tych odorów na zdrowie ludzkie, uniemożliwia analizę rzeczywistego zakresu oddziaływania przedsięwzięcia oraz prawidłową ocenę oddziaływania tego przedsięwzięcia na środowisko jako całości, ale w szczególności na ludzi, co skutkuje brakiem możliwości określenia środowiskowych uwarunkowań zwłaszcza eksploatacji (funkcjonowania) tego przedsięwzięcia. Jednocześnie, należy przyjąć założenie, że ustalenie środowiskowych uwarunkowań dla realizacji przedsięwzięcia, a tym samym zgoda na jego realizację i funkcjonowanie może mieć miejsce jedynie w przypadku, kiedy realizowany jest on w wariancie zarówno najkorzystniejszym dla środowiska, jak i najbardziej racjonalnym z punktu widzenia społecznego, ale też ekonomicznego. Znaczne zbliżenie planowanej inwestycji z zabudową mieszkaniową nie wskazuje na wybór racjonalnego wariantu realizacji tego przedsięwzięcia szczególnie w aspekcie ochrony środowiska i społecznym.

Analizy w zakresie emisji odorów przedstawione w raporcie o oddziaływaniu na środowisko oraz wyjaśnieniach Wnioskodawcy nie odnosiły się do przedstawienia analiz i monitoringu tych zagadnień w miejscach funkcjonowania podobnych zakładów. Wobec braku uregulowań prawnych w tym zakresie, powszechnie stosowaną, często uznawaną za obiektywną, miarą zapachowej jakości powietrza są reakcje mieszkańców otoczenia źródeł odorantów już istniejących. Analiza możliwych konfliktów społecznych związanych z planowanym przedsięwzięciem przedstawiona w raporcie o oddziaływaniu na środowisko, uwzględniająca zastosowanie proponowanych rozwiązań technicznych i technologicznych, nie przewidywała możliwości wystąpienia sprzeciwu społeczności lokalnej związanej z uciążliwością zapachową, jednak stwierdzony w raporcie brak możliwości wystąpienia konfliktów społecznych nie był analizowany i odniesiony do jakichkolwiek badań prowadzonych wśród mieszkańców z otoczenia istniejących już zakładów tego typu, choć powszechnie wiadomo, że takie zakłady są potencjalnym źródłem substancji złowonnych.

Wobec powyższego zgłoszone w tym zakresie uwagi i wnioski w związku z udziałem społeczeństwa zostały uwzględnione.

Zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa, zgłoszone uwagi i wnioski rozpatrywane są przez organ właściwy do wydania decyzji i uwzględniane w toku postępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko. Decyzja wydana z naruszeniem wymagań odnośnie udziału społeczeństwa w toku postępowania, jest nieważna.

Udział społeczeństwa w procesie podejmowania tej decyzji wyczerpał możliwe formy polegające na uczestnictwie społeczeństwa (głównie wymiana informacji), zaangażowaniu społeczeństwa (zgłaszanie wniosków, postulatów i przygotowywanie opinii, tez i tematów do debaty) oraz współpracy ze społeczeństwem (wspólne generowanie decyzji). We wszystkich trzech przypadkach wspólne jest to, że społeczeństwo wzięło udział przynajmniej w procesie kształtowania projektu, oraz być może również w podejmowaniu rzeczywistej decyzji. Zakładano, że proces kształtowania i decydowania o realizacji przedsięwzięcia będzie wspólnym wysiłkiem społeczeństwa i projektodawców oraz organu podejmującego decyzję. Oprócz instrumentów prawnych przysługujących organowi właściwemu do wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach w zakresie zaangażowania społeczeństwa w procedurę oceny oddziaływania na środowisko (w tym ludzi), może to wymagać również bezpośredniego uczestnictwa projektodawcy poprzez organizację różnych form dyskusji lub publikację oświadczeń wyjaśniających, czego dotyczy projekt i rzetelnie ocenić i przedstawić ewentualne zagrożenia oraz rzeczywiste ryzyko. Często przy braku odpowiedniej reakcji inwestora na udział społeczeństwa w prowadzonym postępowaniu, w wielu przypadkach wyjaśnienia nie przekonują zaangażowanych w protest ludzi.

Przyjmuje się obecnie, że stopień udziału społeczeństwa w procedurze oceny oddziaływania na środowisko powinien być o wiele większy, niż to przewidują wymagania prawne. Daje to dobrą podstawę do budowy wzajemnego zaufania pomiędzy inwestorem i lokalnymi społecznościami, które ponosić będą konsekwencje realizacji danego przedsięwzięcia.

W toku postępowania przed wydaniem decyzji, wzięto pod uwagę zgromadzone dokumenty:

• wniosek Inwestora o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach wraz ze stosownymi załącznikami,

• raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko sporządzony przez zespół EKO-PROJEKT z/s w Poznaniu, uzupełniony zgodnie z wezwaniem do uzupełnienia znak: WOOŚ.TŚ.4242.26.2012.AC z dnia: 07.07.2012 r. oraz wezwaniem znak: BID.6220.2.11.2012 z dnia 28.05.2012 r.,

• opinię sanitarną z dnia 18.04.2012 r. znak PS-N.NZ-401-03/12 Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Gryficach, wydaną na podstawie art. 3, art. 10 ustawy z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (Dz. U. z 2006 r., Nr 122, poz. 851 z późn. zm.) w związku z art. 77 ust. 1 pkt 2 i art. 78 ust. 1 pkt 2 i ust. 4 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnieniu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2008 r. Nr 199 poz. 1227 ze zm.) opiniującą pozytywnie realizację przedmiotowego przedsięwzięcia,

• postanowienie z dnia 9 sierpnia 2012 r., znak: WOOŚ-TŚ-4242.26.2012.AC.2 Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Szczecinie, wydane na podstawie art. 106 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. KPA (Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 ze zm.) oraz art. 77 ust. 1 pkt 1, art. 77 ust. 3, 4, i 7 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnieniu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko ( Dz. U. z 2008 r. Nr 199 poz. 1227 ze zm.), § 2 ust. 1 pkt 51 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (Dz. U. z 2010 r. Nr 213, poz. 1397), uzgadniające realizację ww. przedsięwzięcia, w którym określono warunki jego realizacji,

• wnioski i uwagi zgłaszane zarówno przez strony postępowania, jak i społeczeństwo w trakcie postępowania administracyjnego, w których wyrażono sprzeciw i negatywny stosunek do planowanej inwestycji. Powyższe wnioski poparte zostały pismami protestacyjnymi i petycjami z podpisami osób przeciwnych przedmiotowej inwestycji,

• uwagi i wnioski zgłaszane przez Pana Wiesława Szydlika.

O odmowie zgody na realizację przedsięwzięcia polegającego na adaptacji istniejących budynków inwentarskich pod hodowlę brojlera kurzego na działce ewidencyjnej 7/18 w miejscowości Mojszewo przesądziły argumenty i stanowisko stron postępowania oraz społeczeństwa w zakresie omówionym powyżej i skutkowały brakiem możliwości określenia środowiskowych uwarunkowań na etapie eksploatacji (funkcjonowania) tego przedsięwzięcia. Jednocześnie, należy przyjąć założenie, że ustalenie środowiskowych uwarunkowań dla realizacji przedsięwzięcia, a tym samym zgoda na jego realizację może mieć miejsce jedynie w przypadku, kiedy realizowany jest on w wariancie zarówno najkorzystniejszym dla środowiska, jak i najbardziej racjonalnym z punktu widzenia społecznego, ale też ekonomicznego. Znaczne zbliżenie planowanej inwestycji do zabudowy mieszkaniowej nie wskazuje na wybór racjonalnego wariantu realizacji tego przedsięwzięcia szczególnie w aspekcie ochrony środowiska i społecznym (wariant lokalizacyjny).

Biorąc pod uwagę sprzeciw społeczeństwa dotyczący planowanej inwestycji powstały w trakcie postępowania administracyjnego i uwzględniając uwagi i wnioski stron postępowania i społeczeństwa zgłoszone w trakcie postępowania, organ właściwy do wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach po dogłębnym przeanalizowaniu zebranych materiałów, w związku z art 80 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnieniu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2008 r. Nr 199 poz. 1227 ze zm.) stwierdził, że brak jest podstaw do udzielenia zgody na realizację tego przedsięwzięcia, a tym samym ustalenia środowiskowych uwarunkowań jego realizacji.

Pouczenie

Od niniejszej decyzji służy stronom odwołanie do Samorządowego Kolegium Odwoławczego
w Szczecinie za moim pośrednictwem, w terminie 14 dni od daty jej doręczenia.

Wójt Gminy Karnice

Lech Puzdrowski

10